Ινομυώματα

Τα ινομυώματα της μήτρας αποτελούν την πιο συχνή ανωμαλία της μήτρας της γυναίκας. Είναι καλοήθεις όγκοι και απασχολούν συνήθως ηλικίες 22-55 ετών. Το μέγεθος τους μπορεί να είναι από λίγα χιλιοστά μέχρι πολλά εκατοστά, έτσι ώστε είναι δυνατόν να καταλαμβάνουν όλη την κοιλιακή χώρα.

Από τι δημιουργούνται;

Τα αίτια που προκαλούν τα ινομυώματα είναι η κληρονομικότητασε συνδυασμό με τα αυξημένα επίπεδα ορμονών (οιστρογόνων) στο αίμα της γυναίκας. Έχει αποδειχτεί ότι η δημιουργία τους ελέγχεται από γονίδια που κληρονομήθηκαν στην κάθε γυναίκα.

Πού εντοπίζονται μέσα στη μήτρα;

Ανάλογα με τη θέση τους στη μήτρα, τα ινομυώματα διακρίνονται σε υπορογόνια, υποβλεννογόνια και ενδοτοιχωματικά.

• Τα υπορογόνια ινομυώματα εντοπίζονται κάτω από τον ορογόνο χιτώνα, στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας. Εάν το μέγεθος του αυξηθεί, μπορεί να γίνουν μισχωτά, δηλαδή συνδέονται με τη μήτρα με ένα παχύ ή λεπτό μίσχο. Είναι δυνατόν να επεκταθούν προς τα πλάγια προς τους συνδέσμους της μήτρας οπότε ονομάζονται ενδοσυνδεσμικά

• Τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα εντοπίζονται μέσα στομυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Συνήθως καθώς αυξάνονται επεκτείνονται προς τον ορογόνο χιτώνα στην πρόσθια ή στην οπίσθια επιφάνεια της μήτρας, ή στο πλάγιο τοίχωμα της μήτρας, οπότε και επιφέρουν διαφορετικά συμπτώματα, αλλά και αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει ο ιατρός την ακριβή θέση ενός ινομυώματος.

• Τα υποβλεννογόνια είναι αυτά που συνήθως δημιουργούν τα περισσότερα προβλήματα. Αυτά εντοπίζονται κάτω από το ενδομήτριο, μέσα στην κοιλότητα της μήτρας. Σπανίως μπορεί να αυξηθούν τόσο σε μέγεθος ώστε να αποκτήσουν μίσχο και να προβάλλουν από το τραχηλικό στόμιο προς τον κόλπο. (τεχθέντα ινομυώματα).

Ινομυώματα - Νικόλαος Σκαρτάδος Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Τι συμπτώματα δημιουργούν τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα είναι δυνατόν να μην έχουν κανένα σύμπτωμα, κυρίως όταν είναι μικρά. Συνήθως ανακαλύπτονται σε τυχαία γυναικολογική εξέταση ή σε υπερηχογραφικό έλεγχο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργούν συμπτώματα όπως:

• Αιμορραγία. Είναι συνήθως σαν αιμορραγία κατά την περίοδο, αλλά μπορεί να είναι και σαν σταγονοειδής αιμόρροια. Η αυξημένη απώλεια αίματος έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση αναιμίας στη γυναίκα.

• Πόνο και αίσθημα βάρους που προκαλείται από την αύξηση του μεγέθους και του όγκου του ινομυώματος.

• Πίεση των γύρω οργάνων όπως των αγγείων, της ουροδόχου κύστης και του εντέρου.

• Προβλήματα υπογονιμότητας. Η ανάπτυξη ινομυωμάτων στη μήτρα είναι δυνατόν να προκαλέσει υπογονιμότητα κατά τους εξής τρόπους:

α) λόγω μηχανικών εμποδίων, που μπορεί να δημιουργηθούν από στένωση, παραμόρφωση ή απόφραξη ενός τμήματος της μήτρας ή των σαλπίγγων

β) λόγω ακαταλληλότητας του ενδομητρίου για την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.

Πώς γίνεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;

Η διάγνωση τους γίνεται με τους υπερήχους, με αξονική ή και με μαγνητική τομογραφία. Επειδή αποτελούν συνήθως τυχαίο εύρημα, είναι άκρως απαραίτητο η κάθε γυναίκα να κάνει ένα υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών μία φορά το χρόνο.

Δημιουργούν προβλήματα κατά την διάρκεια της κύησης;

Η σημασία των ινομυωμάτων στην κύηση εξαρτάται από το μέγεθος, την εντόπιση και την ταχύτητα ανάπτυξης τους. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα ινομυώματα αυξάνουν σε μέγεθος πράγμα που είναι αποτέλεσμα της πλούσιας παραγωγής οιστρογόνων από τον πλακούντα.

Ανάλογα με τη θέση εντόπισης ενός ινομυώματος μπορεί α) να προκληθεί αποβολή μίας κύησης, β) να χρειασθεί να γίνει καισαρική τομή όταν το ινομύωμα εμποδίζει την έξοδο του εμβρύου κολπικώς, ή γ) σπανίως μπορεί να χρειαστεί χειρουργική παρέμβαση πριν την ολοκλήρωση της κυήσεως επειδή ένα ινομύωμα πιέζει κάποιο ζωτικό όργανο της γυναίκας και το αποφράζει (ουρητήρα, έντερο, αγγείο).

Σπανιότατα μπορεί ένα ινομύωμα να παρουσιάσει τήξη κατά τη κύηση, οπότε είναι επείγον να αντιμετωπισθεί η γυναίκα χειρουργικά.

Είναι πολύ σημαντικό κάθε γυναίκα να γνωρίζει κάνοντας ένα υπερηχογράφημα, πριν μείνει έγκυος, αν έχει ινομυώμα και σε ποια ακριβώς θέση εντοπίζεται αυτό.

Πώς αντιμετωπίζονται;

Τα ινομυώματα ανάλογα με τη θέση τους, το μέγεθός τους, και την ηλικία της γυναίκας έχουν διαφορετική αντιμετώπιση:

Συντηρητική:

Δηλαδή με απλή υπερηχογραφική παρακολούθηση, ή με φαρμακευτική αγωγή, όταν α) βρίσκονται μέσα στο τοίχωμα της μήτρας, ή στην εξωτερική επιφάνειά της και το μέγεθός τους δεν ξεπερνάει τα 4cm β) δεν προκαλούν κάποια συμπτωματολογία, γ) δεν αυξάνουν με πολύ γρήγορο ρυθμό. Όταν η γυναίκα βρίσκεται σε κλιμακτήριο μπορούμε να παρακολουθήσουμε συντηρητικά και ινομυώματα μεγαλυτέρου μεγέθους. Τα φάρμακα που υπάρχουν είναι ενέσημες ορμόνες, και γίνονται μία φορά το μήνα, ή κάθε τρείς μήνες. Ο τρόπος που δρούν είναι να σταματούν την περίοδο και έτσι να προκαλούν τεχνητή εμμηνόπαυση. Ο οργανισμός δεν παράγει οιστρογόνα και τα ινομυώματα δεν μεγαλώνουν άλλο. Μπορεί ακόμα και να συρρικνωθούν λίγο.

Χειρουργική:

Χειρουργική αντιμετώπιση. Αποτελεί το «χρυσό κανόνα» στην αντιμετώπιση των ινομυωμάτων. Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την αφαίρεση του ινομυώματος με παραμονή της μήτρας, που λέγεται ινομυωματεκτομή, και την αφαίρεση του ινομυώματος μαζί με την μήτρα, οπότε έχουμε την υστερεκτομή.

Λαπαροσκόπηση (σε ποσοστό 95%):

Αναλόγως κυρίως του μεγέθους των ινομυωμάτων. Η λαπαροσκοπική χειρουργική αποτελεί μία σύγχρονη μέθοδο ελάχιστης παρέμβασης στο σώμα της ασθενούς. Το χειρουργείο γίνεται από 3-4 πολύ μικρές οπές στην κοιλιά, με τη χρήση κάμερας και πολύ λεπτών εργαλείων. Ο χειρουργός-γυναικολόγος βλέπει σε οθόνη την κοιλιά δια μέσω της κάμερας και χειρουργεί χωρίς νυστέρι, με τη χρήση laser, ή ρεύματος, και με άλλα ειδικά λεπτά εργαλεία. Τέλος αφαιρεί το ινομύωμα, όσο μεγάλο και να είναι, από μία μικρή οπή του 1cm που υπάρχει ήδη στην κοιλιά, με ειδικό εργαλείο. Έτσι το αισθητικό αποτέλεσμα είναι άριστο αφού οι μικρές οπές συρράπτονται με την τεχνική της πλαστικής χειρουργικής. Επίσης η ασθενής δεν βιώνει τον πόνο της τομής, ούτε τις επιπλοκές της (διαπύηση, κήλη).

Ανοιχτή χειρουργική επέμβαση(στο 5%):

Στην κοιλιακή ινομυωματεκτομή (λαπαροτομία), ο χειρουργός κάνει μια ανοικτή κοιλιακή τομή για να αποκτήσετε πρόσβαση στη μήτρα σας και να αφαιρέσετε τα ινομυώματα. Ο χειρουργός εισέρχεται στην πυελική κοιλότητα μέσω των δύο τομές:

• Μια οριζόντια μπικίνι-γραμμή τομής που τρέχει περίπου μια ίντσα (περίπου 2,5 εκατοστά) πάνω από το ηβικό σας οστό. Αυτή η τομή ακολουθεί τις φυσικές γραμμές του δέρματος σας, γι ‘αυτό συνήθως οδηγεί σε μια πιο λεπτή ουλή και προκαλεί λιγότερο πόνο από μια κάθετη τομή κάνει. Μπορεί να είναι μόνο 3 έως 4 ίντσες (8 έως 10 εκατοστά), αλλά μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερη. Διότι περιορίζει την πρόσβαση του χειρούργου να πυελική κοιλότητα σας, ένα μπικίνι-line τομή μπορεί να μην είναι κατάλληλο, αν έχετε ένα μεγάλο ινομύωμα.

• Μια κάθετη τομή που ξεκινά στη μέση της κοιλιάς σας και εκτείνεται από ακριβώς κάτω από τον ομφαλό σας ακριβώς πάνω από το ηβικό σας οστό. Αυτό δίνει ο χειρουργός σας μεγαλύτερη πρόσβαση στη μήτρα σας από μια οριζόντια τομή κάνει και μειώνει την αιμορραγία. Είναι σπάνια χρησιμοποιείται, εκτός και αν η μήτρα σας είναι τόσο μεγάλο που εκτείνεται μέχρι το παρελθόν ομφαλό σας.

Υστεροσκόπηση:

Εισάγουμε από τον κόλπο μέσα στη μήτρα της ασθενούς ένα πολύ λεπτό εργαλείο με κάμερα (υστεροσκόπιο) μετά από διάταση της μητρικής κοιλότητας με φυσιολογικό ορό. Με τη χρήση ειδικών εργαλείων όπως ρεζεκτοσκόπιο, διαθερμία η lazer αφαιρείται το ινομύωμα ή τα ινομυώματα μέσω του κόλπου χωρίς τομές.

Τα πλεονεκτήματα της υστεροσκοπικής ινομυωματεκτομής σε σχέση με τις άλλες χειρουργικές προσεγγίσεις είναι:

• Λίγες ώρες παραμονής στην κλινική

• Απλή αναισθησία (συνήθως μέθη)

• Μικρός χρόνος επανόδου στην εργασία

• Πολύ καλά ποσοστά γονιμότητας

• Χαμηλό ποσοστό επιπλοκών

Υστερεκτομή:

Η υστερεκτομή είναι η αφαίρεση της μήτρας. Μπορεί να γίνει ταυτόχρονα αφαίρεση των ωοθηκών ή όχι. Στην περίπτωση των ινομυωμάτων αποτελεί την οριστική λύση και θεραπεία από αυτά. Μπορεί να χρειαστεί υστερεκτομή όταν η μήτρα είναι πάρα πολύ μεγάλη, η γυναίκα έχει ολοκληρώσει την τεκνοποίηση και θέλει να δώσει οριστική λύση στο πρόβλημα της, όταν υπάρχει υποψία για κακοήθεια.