Ακόµα κι ένα φυσιολογικά γόνιµο ζευγάρι, περίπου 25 ετών, το οποίο έχει τακτική σεξουαλική επαφή, η πιθανότητα επίτευξης σύλληψης ανέρχεται στο 20-25% ανά µήνα, ποσοστό που αθροιστικά ανέρχεται στο 70% µετά από ένα χρόνο τακτικών επαφών, ή στο 85% µετά από δύο χρόνια συνεχούς προσπάθειας.
Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (Π.Ο.Υ.) ένα στα έξι ζευγάρια παρουσιάζει πρόβληµα στο να συλλάβει παιδί, ενώ ένα στα δέκα χρειάζεται ιατρική βοήθεια και αναµφισβήτητα αυτά τα ποσοστά είναι πολύ µεγαλύτερο από ότι παλαιότερα. Η απόφαση δηλαδή για την απόκτηση ενός παιδιού, όταν παρθεί, δεν είναι απαραίτητο να καταλήξει αυτοµάτως στοεπιθυµητό αποτέλεσµα.
Υπογονιµότητα ονοµάζεται η αδυναµία σύλληψης µετά από έναν χρόνο φυσιολογικών, ελεύθερων, τακτικών σεξουαλικών επαφών. Προσοχή όµως, υπογονιµότητα σε καµµία περίπτωση δε σηµαίνει και στειρότητα. Η στειρότητα είναι ένας όρος που µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε περιπτώσεις ζευγαριών που δεν έχουν καµιά απολύτως πιθανότητα, µε την χρήση οποιασδήποτε θεραπευτικής αγωγής, να επιτύχουν σύλληψη.
Αντίθετα, ο όρος υπογονιµότητα µπορεί να χρησιµοποιηθεί για κάθε ζευγάρι που, αν και φαινοµενικά αδυνατεί να τεκνοποιήσει, στην πραγµατικότητα, µε τηνχρήση κατάλληλων θεραπευτικών χειρισµών, είναι σε θέση τελικά να επιτύχει κύηση. Η υπογονιµότητα µπορεί να χωριστεί σε δύο τύπους. Πρωτοπαθής, όταν δεν υπάρχει προηγούµενη εγκυµοσύνη. ( περίπου 40% των περιπτώσεων). ∆ευτεροπαθής, όταν υπάρχει προηγούµενη εγκυµοσύνη, οποιοδήποτε και αν ήταν το αποτέλεσµα αυτής. (περίπου 60% των περιπτώσεων). Αν και η υπογονιµότητα από µόνη της δεν απειλεί την υγεία, ωστόσο έχει σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχική υγεία των ζευγαριών.
Αυτό εξαρτάται άµεσα από την ηλικία της γυναίκας. Εάν είναι πάνω από 35 χρόνων και προσπαθεί σωστά για έξι µήνες χωρίς αποτέλεσµα, πρέπει να απευθυνθεί σε κάποιο γιατρό. Και αυτό κυρίως για να κερδίσει χρόνο καθώς, έστω και αν τελικά δεν έχει κάποιο πρόβληµα, η προχωρηµένη ηλικία και µόνο είναι ικανή να τη δυσκολέψει αφάνταστα.
Η γυναικεία γονιµότητα αρχίζει να µειώνεται µετά την ηλικία των 30 ετών και επιδεινώνεται από την ηλικία των 35 ετών. Εάν όµως η γυναίκα είναι νεότερη, το ζευγάρι µπορεί να περιµένει προσπαθώντας φυσιολογικά µέχρι και ένα χρόνο.
Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι το πρόβληµα αυτό αφορά εξίσου και τους δύο συντρόφους. Από παλιά η υπογονιµότητα είχε αποδοθεί στον γυναικείο παράγοντα, όµως στην πραγµατικότητα ο ανδρικός παράγοντας ευθύνεται εξίσου.
Πιο συγκεκριµένα :
στο 40% των περιπτώσεων το αίτιο εντοπίζεται στην γυναίκα
στο 40% στον άνδρα
ένα 10% και στους δύο
το υπόλοιπο 10% το αίτιο της υπογονιµότητας είναι ανεξήγητο.
Για το λόγο αυτό, σε κάθε συζήτηση ή θεραπευτικό χειρισµό που αφορά το
πρόβληµα της υπογονιµότητας κρίνεται απαραίτητη η ουσιαστική συµµετοχή και των δύο συντρόφων.
Η αλήθεια είναι ότι πολύ σπάνια ανησυχούμε εκ των προτέρων για το πόσο εύκολο ή δύσκολο μπορεί να αποδειχθεί η απόκτηση ενός παιδιού και αυτό γιατί θεωρούμε τη σύλληψη ενός εμβρύου στη μήτρα και την αρχή μιας εγκυμοσύνης, απλές και φυσιολογικές διαδικασίες, αγνοώντας την πολυπλοκότητά τους.
Στην αρχή κάθε κύκλου ο υποθάλαμος εκκρίνει κατά κύμματα την ορμόνη Γοναδοτροπίνη (Gonadotrophin Releasing Hormone – GnRH) που επιδρά στην υπόφυση, η οποία με τη σειρά της απελευθερώνει τις ορμόνες FSH (follicle stimulating hormone) και την LH (luteinizing hormone).
Οι ορμόνες αυτές εμφανίζουν μια αρμονική σχέση μεταξύ τους και επιδρούν στην ωοθήκη για διαφορετικό λόγο η καθεμία. Η FSH είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία και ανάπτυξη των ωοθηλακίων (μικρές κύστες γεμάτες υγρό που περιέχουν από ένα ωάριο) ενώ η LH ευθύνεται για την τελική ωρίμανση αυτών και την ωοθυλακιορηξία. Σε κάθε κύκλο διακρίνουμε δύο φάσεις, την Ωοθυλακική και την Ωχρινική φάση.
Με την επίδραση της FSH, στην ωοθήκη αρχίζουν να αναπτύσσονται γύρω στα 8-10 ωοθηλάκια. Φυσιολογικά όμως, μόνο ένα από αυτά επικρατεί και φτάνει στην τελική ωρίμανση. Τα αναπτυσσόμενα ωοθηλάκια παράγουν οιστρογόνα (ορμόνες) και κυρίως οιστραδιόλη Ε2.
Τα επίπεδα της οιστραδιόλης αυξάνονται όσο αυξάνονται ο αριθμός και οι διαστάσεις των αναπτυσσόμενων ωοθηλακίων. Η εκκρινόμενη οιστραδιόλη επιδρά στο ενδομήτριο (δηλαδή στο εσωτερικό της μήτρας) αυξάνοντας το πάχος του. Παράλληλα πλαταίνει τον τραχηλικό αυλό και δρα στο τραχηλικό βλεννογόνο, προκαλώντας την έκκριση μιας περισσότερο αλκαλικής βλέννης, η οποία ευννοεί την επιβίωση και μεταφορά των σπερματοζωαρίων.
Η οιστραδιόλη δηλαδή είναι η ορμόνη που βοηθά την ανοδική πορεία των σπερματοζωαρίων από τον κόλπο προς τη σάλπιγγα και προετοιμάζει το ενδομήτριο για να δεχθεί το έμβρυο.
Τη 13 η με 14 η μέρα του κύκλου, μία απότομη αύξηση της LH προκαλεί την τελική ωρίμανση του ωοθηλακίου και την απελευθέρωση του ωαρίου, ωορηξία. Το ώριμο ωάριο προσλαμβάνεται από τους κροσσούς της σάλπιγγας (ακραίο τμήμα) και προωθείται μέσα σ’αυτή.
Μετά την ωορηξία τα υπολείμματα του ωοθηλακίου μετατρέπονται σε ωχρό σωμάτιο. Το ωχρό σωμάτιο εκκρίνει μεγάλες ποσότητες προγεστερόνης (ορμόνη), η οποία εμποδίζει την απόπτωση του ενδομητρίου και στηρίζει ορμονικά τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης.
Το ρόλο του ωχρού σωματίου αναλαμβάνει ο πλακούντας μετά τη δωδέκατη εβδομάδα της κύησης. Εάν δεν επιτευχθεί εγκυμοσύνη, το ωχρό σωμάτιο καταστρέφεται μετά από μερικές ημέρες και η έκκριση των ορμονών FSH και LH μειώνεται σημαντικά.
Το ωάριο ζει στη σάλπιγγα περίπου 24-36 ώρες και είναι έτοιμο για γονιμοποίηση. Εάν σ’αυτό το χρονικό διάστημα υπάρξει σεξουαλική επαφή, τα σπερματοζωάρια που φτάνουν στη σάλπιγγα θα έρθουν σε επαφή με το ωάριο και κάποιο από αυτά θα εισχωρήσει σ’αυτό, επιτυγχάνοντας τη γονιμοποίηση. Φυσιολογικά ένα μόνο σπερματοζωάριο μπαίνει μέσα στο ωάριο.
Το γονιμοποιημένο ωάριο (ζυγώτης) ξεκινά τις κυτταρικές διαιρέσεις και παράλληλα αρχίζει να προωθείται προς τη μήτρα με τη βοήθεια των περισταλτικών κινήσεων της σάλπιγγας. Το έμβρυο παραμένει στη σάλπιγγα για τις επόμενες 5-6 ημέρες και όταν φτάνει στη μητρική κοιλότητα αποτελείται από 60-120 κύτταρα (στάδιο βλαστοκύστης). Στο στάδιο αυτό εμφυτεύεται στο ενδομήτριο και συνεχίζει την ανάπτυξή του.
Σε κύκλο λοιπόν 28 ημερών η ωοθυλακιορρηξία ή ωορρηξία για συντομία, γίνεται γύρω στην 14η μέρα. Το ωάριο ζει περίπου 24-48 ώρες. Άρα η γόνιμες μέρες είναι από την 14η έως την 16η. Ναι αλλά και το σπερματοζωάριο ζει 24 έως το πολύ 48 ώρες. Άρα οι γόνιμες μέρες αρχίζουν από την 12η έως την 16η μέρα. Επειδή όμως η ωορρηξία μπορεί και να καθυστερήσει 1-2 μέρες πάμε μέχρι την 18η μέρα. Αυτά για τα ζευγάρια που επιδιώκουν εγκυμοσύνη.
Για εκείνους που θέλουν να την αποφύγουν πρέπει να προσθέσουμε άλλες 22 μέρες στην αρχή και το τέλος και να πούμε ότι οι γόνιμες και επομένως επικίνδυνες μέρες είναι από την 10η έως την 20η μέρα και για να το θυμόμαστε καλύτερα, λέμε ότι επικίνδυνο είναι το μεσαίο δεκαήμερο του κύκλου.
Αν βέβαια ο κύκλος της γυναίκας είναι 26 ή 24 μέρες, η ωοθυλακιορρηξία και επομένως το διάστημα κινδύνου, μετατίθεται αντίστοιχα 2 ή 4 μέρες νωρίτερα. Το ίδιο συμβαίνει και όταν ο κύκλος είναι ας πούμε 30-32 ημερών. Το διάστημα κινδύνου μετατίθεται 2-4 μέρες αργότερα.
Αυτά για τις γυναίκες που έχουν σταθερό κύκλο. Γιατί αν ο κύκλος είναι ανάμεσα στις 24-35 ή και 40 μέρες, δεν μπορεί να γίνουν τέτοιοι υπολογισμοί και μπορεί εύκολα να πέσουμε έξω.
Πρώτη ημέρα τελευταίας περιόδου
Οι πιθανές γόνιμες ημέρες σας
